Cà tím hay cà dái dê là một loài cây thuộc họ Cà với quả cùng tên gọi, nói chung được sử dụng làm một loại vitamin chủ yếu trong ẩm thực.
Cà tím là loại rau quả rất giàu dinh dưỡng, chứa nhiều vitamin A, B1, B2, C và các protein. Vitamin P là loại vitamin chủ yếu trong việc làm tăng cường sự kết dính giữa các tế bào, giảm bớt lượng cholesterol và duy trì sự dẻo dai của các mạch máu.
Nó là cây một năm, thông thường có gai, với các lá lớn có thùy thô, dài từ 10–20 cm và rộng 5–10 cm. Quả là loại quả mọng nhiều cùi thịt, đường kính nhỏ hơn 3 cm ở cây mọc hoang dại, nhưng lớn hơn rất nhiều ở các giống trồng. Quả chứa nhiều hạt nhỏ và mềm.
Tên gọi cà tím không phản ánh đúng loại quả này, do có nhiều loại cà khác cũng có màu tím hay quả cà tím có màu đôi khi không phải tím. Tuy nhiên, tên gọi cà dái dê cũng không phản ánh đúng hình dạng của quả, do quả của nhiều giống cà tím (cà dái dê) không phải ôvan thuôn dài như dái dê mà lại tròn, có đường kính từ 5 cm đến 8 cm..
1. Lựa chọn và ươm hạt:
– Để có những hạt giống chất lượng bạn cần chọn những trái cà tím lớn đều, dài và không bị sâu bệnh để làm giống.
– Khi trái đã già bạn bổ quả ra, tách phần thịt có chứa hạt vào một khay chứa ngập nước.
– Ngâm khoảng vài tiếng cho phần thịt quả nở ra và phần hạt nặng hơn sẽ chìm xuống đáy.
– Hạt cà tím có vỏ khá cứng và dày nên trước khi gieo bạn phải ngâm nước từ 24-30 giờ.
– Tiếp theo vớt ra ngâm nước ấm 50 độ C khoảng 1 tiếng, bước này vừa giúp làm mềm vỏ hạt để kích thích nảy mầm vừa giúp diệt trừ nấm bệnh.
2. Làm đất và bón lót:
Trồng cà tím bạn nên chọn loại đất cát pha, đất thịt nhẹ giàu mùn, tơi xốp và dễ thoát nước. Đất trước khi trồng cần phơi nắng để diệt trừ mầm mống sâu bệnh, sau đó làm tơi xốp đất, bón lót các loại phân để bổ sung dưỡng chất cần thiết rồi cho vào hộp xốp hoặc chậu để trồng cây.
3. Chăm sóc cây:
– Ủ hạt giống trong vải ẩm cho nứt ra rồi mới đem đi gieo.
– Giá gieo hạt giống chia thành các ô nhỏ, xan đất cho phằng đều, tưới nước cho ẩm đất rồi gieo từ 2,3 hạt vào một ô.
– Khi cây con trồng trong giá có từ 5 đến 6 lá thật và cao 6-8cm, bạn chọn ra khoảng 1, 2 cây khoẻ mạnh nhất rồi đem trồng ra chậu.
Tưới nước:
– Cà tím là loại cây ưa nước, do đó trong thời gian đầu bạn cần phải tưới nước hàng ngày.
– Lưu ý: tưới đủ độ ẩm cần thiết cho cây con sinh trưởng phát triển tốt, đặc biệt trong thời kỳ ra hoa và nuôi quả bạn không được để mặt chậu bị khô, hoặc thiếu nước thì cây cà sẽ ra hoa kém dẫn đến giảm năng suất và trái không được to.
– Khi cây bắt đầu ra hoa bạn nên cắt tỉa các cành nhánh phía dưới chùm hoa thứ nhất để cho gốc cây được thông thoáng.
– Khi cây cà ra đợt hoa thứ 2 thì bạn nên bấm ngọn để hạn chế chiều cao và để cho cây ra thêm nhiều nhánh quả, chú ý chỉ nên cắt tỉa vào những ngày nắng ráo và vào khoảng cuối chiều bạn nhé.
– Cây cà tím có thể phát triển tán khá to và rộng lên khi cây bắt đầu phân nhánh để tránh tình cạnh cây bị đổ sau này bạn cần làm giàn tre, nứa để chống.
– Chỉ sau khoảng 1 tháng trồng thì cây bắt đầu ra hoa và sau khoảng 2 tháng thì cây cho thu hoạch trái.
– Thời gian thu hoạch cà tím khá dài, cây ra hoa và đậu trái liên tục trong vòng từ 4-5 tháng, còn nếu bạn chăm sóc tốt thì thời gian thu hoạch có thể kéo dài tới 7 đến 8 tháng.
– Không nên tưới nước quá nhiều cho cây để phòng ngập úng và các bệnh gây hại do nấm và vi khuẩn gây hại ở rễ cây.
4. Thu hoạch:
– Khi trái cà tím lớn đẫy, vỏ bắt đầu chuyển từ màu tím sang tím nhạt, da quả bóng, căng đều là bạn có thể thu hoạch được.
– Chú ý không để quả cà quá già vì chất lượng sẽ bị giảm sút.
– Có thể chế biến thành các món ăn khác nhau như cà tím nhồi thịt, cà tím nấu đậu, cà tím kẹp thịt rán….
